Ma ponad sześćdziesiąt lat, ale nigdy byście tyle jej nie dali. Przez te wszystkie lata przygarnęła sporo zwierzątek (około pięćdziesięciu?), w tym pandę, lwiątko i zebrę. Zawód? Łatwiej chyba wymienić, czym się NIE zajmowała przez te parę dekad - w końcu była strażakiem, paleontologiem czy nawet astronautką. Od 1992 co rok startuje w wyborach prezydenckich. Przyjaźniła się m.in. z MC Hammerem, Scarlett O'Harą, Elvisem Presleyem czy Marilyn Monroe. Jest jednym z najważniejszych symboli popkultury, konsumpcjonizmu i kapitalizmu. O kim mowa? Oczywiście - o Barbie.
SPIS TREŚCI
1. Kim jest Barbie?
2. Lata 50., czyli jak niemiecka lalka dla dorosłych stała się ulubienicą amerykańskich dziewczynek
3. Lata 60., czyli fantastyczna emancypacja pewnej Barbary Roberts
4. Lata 70., czyli dziewczyna z plaży
5. Lata 80., czyli ogromne fryzury, aerobik i Barbie-rockmanka
6. Lata 90., czyli jeszcze więcej włosów!
7. Pierwsza dekada XXI wieku, czyli Barbie zrywa z Kenem i walczy z Bratz o dominację na rynku
8. Druga dekada XX wieku i dziś, czyli Barbie zostaje influencerką i dostaje nowe ciała 9. Podsumowanie
1. Kim jest Barbie?
Barbie nikomu przedstawiać nie trzeba. Pewnie część z was zdawała sobie sprawę, że tak naprawdę ma na imię Barbara, ale założę się, mało kto widział, że jej nazwisko to Roberts, w 2004 roku rozstała się z Kenem, a zanim stała się ulubioną lalką każdej amerykańskiej dziewczynki, była wyzwoloną bohaterką niemieckich komiksów?
Zacznijmy od szybkiego rozróżnienia: mamy Barbie-lalkę i Barbie-osobę. Lalkę stworzono w 1959 roku i po raz pierwszy zaprezentowano na targach zabawek w Nowym Jorku. Z kolei według fikcyjnej biografii, Barbara Millicent Roberts, bo tak brzmi jej pełne imię, urodziła się w Willows, fikcyjnym miasteczku w stanie Wisconsin.
Archetypowa długowłosa blondynka o niebieskich oczach to tylko jedna z odsłon Barbie-lalki. Na przestrzeni lat firma Mattel wypuściła masę lalek o imieniu Barbie różnych ras i o różnym wyglądzie.
1. Bild Lili; 2. Ruth Handler, kobieta, która stworzyła Barbie; 3. Pierwsza Barbie
2. Barbie i lata 50., czyli jak niemiecka lalka dla dorosłych stała się ulubienicą amerykańskich dziewczynek
Sprawczyni całego zamieszania? Ruth Handler. Ruth była córką polsko-żydowskiego małżeństwa, które wyemigrowało do Stanów. Jej mąż Elliot Handler razem ze swoim partnerem biznesowym Haroldem ,,Mattem" Matsonem założył firmę, specjalizującą się w produkcji plastikowym ramek na zdjęcia - Mattel.Odpady z wyrobu ramek wykorzystywali do tworzenia mebelków do domów dla lalek. Wkrótce okazało się, że to właśnie ten ,,śmieciowy" produkt przynosi spółce największe zyski. Mężczyźni zdecydowali zatem przebranżowić się na produkcję zabawek.
Ruth miała już dwójkę nastoletnich dzieci i była po czterdziestce, gdy podczas podróży po Europie zauważyła w pewnym szwajcarskim sklepie lalkę, która miała na zawsze zmienić sposób, w jaki bawią się dziewczynki.
Co takiego zobaczyła Handler? Ano Bild Lili. Lili była lalką, ale nie dla dzieci - pomyślano ją raczej jako żart - zabawkę kupowaną dla hecy, będącą ucieleśnieniem zalotnej postaci z komiksów, które ukazywały się w niemieckiej gazecie ,,Bild".
Bild Lili była właśnie tym, czego szukała Ruth. Kobieta już wcześniej zauważyła, że na rynku zabawek istniała luka. Dziewczynki bawiły się papierowymi lalkami, które były jednak łatwo podatne na zniszczenie lub lalkami-niemowlakami - brakowało zabawek, które przedstawiałyby nastolatków i dorosłych.
Ruth kupiła Lili, nieco zmieniła jej image i przemianowała na Barbarę (tak miała na imię jej córka), a męża namówiła, żeby Mattel poszło w produkcję tego typu lalek. Barbie, zaprezentowana po raz pierwszy na wspomnianych już targach zabawek w 1959 roku, nie od razu rzuciła Amerykę na kolana. Matki, które brały udział w badaniu rynku zorganizowanym przez Mattel twierdziły, że Barbie ma zbyt kobiecie kształty. Handler była jednak pewna, że jej pomysł się sprzeda, trzeba go tylko dobrze wypromować. Kluczem do sukcesu okazała się reklama telewizyjna, nadawana podczas programu Mickey Mouse Club. Spot skierowany był bezpośrednio do dzieci, a Barbie przedstawiono w nim jako prawdziwą osobę. To było świetne zagranie z dwóch powodów. Po pierwsze, reklama oddziaływała bezpośrednio na dzieci, ignorując rodziców. Jej twórcy z pewnością zdawali sobie sprawę z faktu, że zafascynowane nową zabawką dziewczynki najlepiej zachęcą swoich rodziców do kupna lalki. Po drugie, nadanie Barbie tożsamości sprawiło, że była ona już kimś więcej, niż kawałkiem plastiku. Jak ważne jest tworzenie historii do produktu, który chce się sprzedać, wiedzą twórcy wirtualnych influencerów, którzy planują ich działania w mediach społecznościowych nawet pięć lat do przodu. Dalej Barbie już właściwie sprzedawała się sama.
1. Pierwszy Ken; 2., 3. Pierwsze modele Midge i Skipper; 4. Niesławny zestaw Slumber Party Barbie z wagą i książką o odchudzaniu
3. Barbie i lata 60., czyli fantastyczna emancypancja pewnej Barbary Roberts
Słowo barbie może kojarzyć nam się z infantylnością i różowym kolorem, ale faktem jest, że lalka Mattel przedstawiała kobietę wyemancypowano i niezależną. Chciano pokazać dziewczynkom, że ich przyszłość nie musi kręcić się wokół domu, męża i dzieci oraz zainspirować je do podjęcia samodzielnej pracy. Już pierwsze modele Barbie z lat 60. ukazywały ją w pracy - jako redaktorkę magazynu o modzie, pielęgniarkę czy stewardessę (zawody może dość stereotypowo kobiece, patrząc z punktu widzenia współczesności, ale pamiętajcie, że dopiero przed chwilą skończyły się ultrazachowawcze lata 50.). Barbie bywa opiekunką dla dzieci, ale własnych nie ma, nie jest też żoną Kena. W 1965, w sezonie na loty kosmiczne, została nawet astronautką - kobieta niezależna pełną gębą!
Jeśli już jesteśmy przy Kenie, to po raz pierwszy chłopak naszej bohaterki został wprowadzony na rynek w 1961 roku. Niedługo później Barbie otrzymała auto i kupiła sobie dom (a było to w czasach, gdy kobietom w USA nie wolno było otworzyć konta w banku). W 1963 pojawia się najlepsza kumpela Barbary - Midge, rok później młodsza siostra - Skipper.
Sprzedaż zabawki szła świetnie, ale nie trzeba było długo czekać na pierwsze wpadki Mattel. We wspomnianym już 1965 roku Barbie nie tylko poleciała w kosmos, ale wybrała się też na nocowanie do koleżanki. W zestawie Slumber Party Barbie znajdowały się piżama, szlafrok, lusterko, kapcie oraz... waga, pokazująca 50 kilogramów i książeczka, zatytułowana How to lose weight? (Jak schudnąć?). I tak, producenci lalki nie pozostawili konsumentów bez odpowiedzi - z tylnej okładki książki krzyczał napis Don't eat! (Nie jedz!).
Wizerunek Barbie zawsze był dostosowany do najnowszych trendów. Oprócz odświeżonego się stylu, pod koniec lat 60. lalka Mattel dostała też nowy image - długie włosy, mniej eleganckie stroje i delikatniejszy makijaż. Konsekwencją tego trendu była wypuszczona na rynek w 1971 roku Malibu Barbie - opalona surferka z długimi blond włosami. Nowością był też model twarzy lalki - jej wzrok był skierowany na wprost, a nie w bok; wszyscy dociekliwi przekonali się również, że Barbie ma zęby.
W latach 70. Barbie pracowała jako chirurg, zdobyła tytuł Miss America, jeździła na nartach podczas Olimpiady i tańczyła w balecie. W 1977 roku zaczęła się trwająca aż do lat 90.era BarbieSuperStar - lalki z tego okresu się wyróżniają się charakterystycznym burzą natapirowanych włosów i najładniejszą, moim zdaniem, formą twarzy.
1. Pierwsza czarnoskóra Barbie; 2. Great Shape Aerobic Barbie; 3. Great Shape Arobic Barbie, którą znamy z Toy Story 3; 4. Barbie And The Rockers; 5. Barbie wg Andy'ego Warhola
5. Barbie i lata 80., czyli ogromne fryzury, aerobik i Barbie-rockmanka
Początek lat 80. przyniósł nam pierwszą czarnoskórą Barbie oraz Barbie Latynoskę. O ile już w latach 60. Mattel produkował lalki Afroamerykanki, to przed rokiem 1980 zawsze były one co najwyżej przyjaciółką blondwłosej Barbary Roberts.
Lata 80. to szał na aerobik i glam rock. Ten pierwszy trend zaowocował jedną z najbardziej ikonicznych lalek - Great Shape Aerobic Barbie. Jej turkusowy kombinezon i opaskę na głowie, jaskraworóżowy pas i wielokolorowe getry mogliście zobaczyć w animacji Toy Story 3. Fascynacja glam rockiem doprowadziła z kolei do powstania zespołu Barbie and the Rockers. Jeśli lubicie napawać się cudownie koszmarnymi zdjęciami pudel metalowych zespołów z tamtych lat, to broszury reklamowe rockowego zespołu Barbie to coś dla was.
Kolaboracja Barbie z z Oscarem de la Rentą z 1985 jest początkiem długiego i owocnego (żadna inna marka nie współpracowała z tak wieloma projektantami, jak Barbie) związku Mattel z przemysłem modowym. Nie mniej ważne było to, co stało się rok później - Andy Warhol namalował Barbie. Wtedy sprawa była już oficjalnie klepnięta - Barbie jest symbolem amerykańskiej popkultury, koniec, kropka.
6. Barbie i lata 90., czyli jeszcze więcej włosów!
Na początku lat 90. do sprzedaży trafia Totally Hair Barbie. Żadna inna Barbie nie sprzedawała się tak dobrze i żadna inna nie miała tak długich włosów. Totally Hair była ubrana w charakterystyczną krótką sukienkę w szalone wzory, a w zestawie szedł środek do stylizacji włosów, grzebyk i różnego rodzaju frotki. Szaleństwo na punkcie długich włosów wykorzystano również przy projektowaniu wydanej niewiele później Glitter Hair Barbie, którą sprzedawaną w zestawie z brokatem do włosów.
W ostatniej dekadzie XX wieku Barbie startowała w wyborach prezydenckich, pracowała jako policjantka, strażak, pilot samolotu i paleontolog. W 1997 roku Mattel zaliczył kolejną wtopę, a to za sprawą lalki Share A Smile Becky. Becky była przyjaciółką Barbie, która poruszała się na wózku inwalidzkim. Pomysł oswajania dzieci z tematem niepełnosprawności - świetny, problem w tym, że wózek lalki nie mieścił się w drzwiach Barbie Dreamhouse. Mattel zobowiązał się problem rozwiązać, ale okazało się, że Becky nie miała wstępu nawet do domków dla Barbie, które wyprodukowano 20 lat później. W końcu lalka zniknęła ze sklepowych półek, bo dostosowywanie pod nią innych elementów świata Barbie byłoby zbyt kosztowne.
1. Bratz; 2., 3. - Barbie My Scene
7. Pierwsza dekada XXI wieku, czyli Barbie zrywa z Kenem i walczy z Bratz o dominację na rynku
W 2001 roku Barbie staje się gwiazdą filmów. Barbie w Dziadku do orzechów to pierwszy z na ten moment 38 (!) animacji poświęconych przygodom lalki. Film był ogromnym hitem, ale nad Mattelem zaczęła gromadzić się ciemne chmury, bo w tym samym roku konkurencyjna firma zabawkarska MGM Entertainment wypuściła linię lalek Bratz.
Bratz zawładnęłay rynkiem zabawek. Lalki o wielkich głowach, pełnych ustach i półprzmkniętych oczach, ubrane w według najnowszych trendów budziły wątpliwości rodziców (że niby zachęcają dziewczynki do wymykania się z domów na randki w ciemno z obcymi facetami) i zachwyt dzieci. W 2006 mówiło się, że 60% rynku fashion dolls należy do Barbie, ale pozostałe 40% przejęły Bratz - niesamowity wynik jak na markę, która w tamtym czasie istniała zaledwie pięć lat.
Błyskawiczną odpowiedzą Mattel na rosnącą mu pod nosem konkurencję była linia lalek My Scene, które na podobieństwo Bratz miały większe głowy i usta oraz mocno podkreślone oczy. Zabawki obu firm były na tyle podobne, że kupujący często je ze sobą mylili. MGM Entertainment podało Mattel do sądu, oskarżając kompanię o kradzież pomysłu. Twórcy Barbie nie pozostali im dłużni i zaczęli wywlekać brudy na konkurencję. Zaczęła się wieloletnia batalia sądowa o to, kto komu co ukradł.
W 2004 roku, być może właśnie po to, by przyciągnąć uwagę konsumentów do Barbie, ogłoszono, że najsłynniejsza lalka świata zerwała z Kenem.
1. Video Girl Barbie; 2. Nowe typy ciała Barbie - petite, tall, curvy; 3. Anita Włodarczyk jedną z Barbie Sheroes
8. Druga dekada XX wieku i dziś, czyli Barbie zostaje influencerką i dostaje nowe ciała
Nowa dekada i nowe dramy. W 2010 na sklepowe półki trafiła Barbie Video Girl z wbudowaną w ciało kamerą. Media szybko obiegła informacja, jakoby FBI interesowało się lalką ze względu na możliwe wykorzystanie jej przez pedofilów do nagrywania dzieci. Mattel jednak szybko wydało oświadczenie, że żadne tego typu przypadki nie zostały odnotowane. W tym samym czasie ukazała się również Computer Engineer Barbie, która miała w założeniu promować informatykę wśród dziewczynek - jednak i tym razem coś musiało pójść nie tak. Z książeczki nawiązującej do tego modelu lalki pt. I Can Be A Computer Engineer dowiadujemy się, że Barbie rzeczywiście jest ,,świetną" programistką - nie jest w stanie sama stworzyć gry, bo ona to tu tylko tworzy projekty, a kodowaniem zajmują się Steven i Brian. Później bohaterka prosi ich z resztą o pomoc, gdy przypadkowo infekuje komputery wirusem. W 2011 roku w Walentynki Barbie i Ken wracają do siebie po siedmioletnim rozstaniu. W 2014 roku Barbie zaczyna działać na Instagramie, rok później na YouTube. Również w 2015 roku Mattel rozpoczyna serię tzw. sheroes i wypuszcza pierwsze lalki-podobizny kobiet, mogących inspirować dziewczynki. Polkami, które dołączyły do grona Barbie role models, są Martyna Wojciechowska, Anita Włodarczyk oraz Iwona Blecharczyk - jedna z nielicznych kobiet-kierowców ciężarówek. Po ponad 50 latach swojej działalności Mattel zdecydował się zafundować Barbie nowe ciało, a dokładniej - trzy. Od 2016 firma jeszcze bardziej stawia na różnorodność, a w sklepach można znaleźć Barbie o czterech typach ciała: klasycznym, curvy (o krągłych kształtach), petite (drobnej budowy ciała), tall (wysoka). Obecnie można również kupić Barbie z protezą nogi, bielactwem i bez włosów.
9. Podsumowanie
Barbie to temat-rzeka. Można by pisać o wpływie najsłynniejszej lalki świata na popkulturę, przybliżyć wam założenia tzw. efektu Barbie czy przeanalizować, jak wizerunek lalki interpretowali artyści. Prawdopodobnie kiedyś to zrobię, bo ta zabawka zdecydowanie na to zasługuje - w końcu według obliczeń Mattel, co sekundę gdzieś na świecie sprzedawane są dwie lalki Barbie.
Z tą dekadą jest problem taki, że nie da się jej krótko nazwać. Trzeba mówić ,,lata 1910-1920" albo ,,druga dekada XX wieku" - długie to to i niewygodne. Dlatego też, odnoszę wrażenie, mamy tendencję zapominać o niej, kiedy mówimy o historii mody, literatury lub czegokolwiek innego. Czy to oznacza, że był to czas nudny? Nie! Działo się, i to nie mało. SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. TuTa, tango, egzotyka i kino nieme - czym się żyło 2.1. Sztuka - ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, suprematyzm i dadaizm a wojna i moda 2.2. Taniec - tango oraz niesamowite życie i śmierć Isadory Duncan 2.3. Inspiracje: orientalizm, XVIII wiek, starożytność i średniowiecze 2.4. Hollywood i kino nieme, czyli ucieczka na Zachód, udawana Egipcjanka i triumf slapsticku 3. Moda damska w latach 1910-1920 3.1. Zmiany - mniej, węziej, krócej, prościej 3.2. Idealne ciało - drobna figura, makijaż od Maxa Factora i krótka fryzur...
Początek XX wieku to czas innowacji i nowoczesności. Ujarzmiona elektryczność rozświetla noc, bary i nocne lokalne wyrastają jak grzyby po deszczu. Prąd napędza tramwaje i metro. Mieszkańcy miast korzystają z telegrafu, rozmawiają przez telefon, poruszają się automobilem, oglądają filmy. Człowiek zdobywa dotąd niedostępne niebo, gdy samolot braci Wright wbija się w przestworza w 1903. Wszyscy mogą spokojnie odetchnąć - fin de siècle miał miejsce, ale świat jednak nadal istnieje i może spokojnie wsłuchiwać się w dźwięki ragtime’u, dobiegające z gramofonów. Życie staje się łatwiejsze, więc czemu by zaprojektować ubioru, który też będzie łatwiejszy do noszenia? Moda XX wieku będzie co prawda dążyć do funkcjonalności i swobody, ale przez pierwszą dekadę kobiety pomęczą się jeszcze w ekstremalnych gorsetach. Tak właśnie zaczyna się nowe stulecie, a konkretniej: epoka edwardiańska*. JAK SIĘ ŻYŁO, CO SIĘ ROBIŁO Stany Zjednoczone rosną w siłę gospodarczą, a dziedziczki amerykańskich...
Po ostatnim, niezwykle wymagającym i wyczerpującym artykule, poświęconym modzie i życiu w latach 1910-1920 , musiałam odreagować. Dlatego dziś trochę sobie powspominamy. Będzie krótko, luźno i mało wymagająco. Przed wami filofun : wspominki (bez historii i pochodzenia, bo wszystko jest na Wikipedii), ale również coś, czego ani w Internecie, ani tym bardziej na Wikipedii nie znajdziecie - zdjęcia z książki Filofun. Odlotowy węzeł, który zrobisz sam! . Fotografie kabelkowych kuriozów to jeszcze mały pikuś - poczekajcie, aż przeczytacie te odlotowe teksty z wnętrza książki . Ruszamy! Szczyt filofunowego szaleństwa przypadł w Polsce na rok 2005. Latem wspomnianego roku byłam z rodzicami na wakacjach nad morzem. Poznałam tam chłopaka, który nauczył mnie wyplatać breloczki z kolorowych żyłek. Po powrocie do szkoły byłam chyba jednym z najbardziej cool dzieciaków w szkole - jednym z początkowo nielicznych, które potrafiły coś stworzyć z tych kolorowych kabelków. Plótł każd...
Miley Cyrus - ,,Plastic Hearts" (RECENZJA) (oryg. zdj. ) Zaczęło się od Hanny Montany. Potem nastąpiły stopniowe próby zerwania z wizerunkiem grzecznej nastolatki, które zakończyły się piosenką Wrecking Ball i towarzyszącym jej teledyskiem. Wiadomo - serial na Disney'u się oglądało, ale jakoś nigdy nie byłam wielką fanką Miley, dlatego z umiarkowanym zapałem przymierzałam się do przesłuchania jej najnowszej płyty, Plastic Hearts . A tu proszę - całkiem pozytywne zaskoczenie. Zacznijmy od tego, że i ten album wpisuje się w najnowszy trend nawiązywania do poprzednich dekad, szczególnie lat 70. i 80. Miley proponuje słuchaczowi zatem popowo-rockową wiązankę kawałków w stylu lat 80., ale nie tych, gdzie ćwiczono aerobik, ale tych, gdzie chodziło się w skórach i odwiedzało nocne kluby. Oddać ówczesny klimat pomagają z pewnością ikony wspomnianej dekady, które Miley zaprosiła do współpracy: Joan Jett & The Blackhearts, Billy'ego Idola oraz Stevie Nicks. Rozpoczynaj...
Luty 2021 nie był wyjątkowy, jeśli chodzi o wydane albumy - poprzedni miesiąc bije go na głowę. Może się zdarzyć co prawda tak, że marcu wpadnę jeszcze na jakieś świetne lutowe płyty, jak to miało miejsce w przypadku stycznia, ale na ten moment sieczeń wypada dość przeciętnie. Muszę jednak przyznać, że miesiąc ten przyniósł mi parę pozytywnych zaskoczeń, w tym dwa rodzime, niespodzianką okazała się również PŁYTA MIESIĄCA. Do lektury! POLSKA - PŁYTOWE PREMIERY LUTEGO 2021 Żabson - Ziomalski Mixtape Polscy raperzy wałkują jedne i te same tematy. Żabson też to robi, ale przynajmniej momentami jakoś ciekawiej. Teksty są cudownie komiczne ( Żaba re re kum kum, kundlu; Stałem z chłopakami jak ziemniaki w mundurku/Indor, gulgul, bo tu się pali indyka/wy gotujecie kaszę bulgur; Ona rozkłada szybko nogi, jak z Ikei szafka ). Dla mnie bomba - w końcu ktoś wpuścił trochę powietrza do śmiertelnie poważnego polskiego rapowego podrówka. Bity przyjemne. Lepsza od wcześniej recenzowanych tutaj rapowyc...
Komentarze
Prześlij komentarz